Ik ben de grootste vreemdeling, mijn kunst moet de afstand slechten

Publiceerdatum: 13 april 2017

Als kunstenaar zie ik mijn werk als een stuk gereedschap waarmee ik mijn eigen maatschappelijk toeschouwerschap wil doorbreken. Daarbij wil ik het publiek handvatten geven om de in mijn werk aangesneden vraagstukken vanuit een fris perspectief te kunnen benaderen. Mijn werk is een rollenspel waarin ik mijn persoonlijke relatie tot sociale krachtenvelden bevraag. Soms resulterend in simpele, maar schurende statements; ambivalentie is altijd feest!

Een papieren monument
Mijn meest recente project is misschien wel het minst tweeduidig; A paper Monument for the paperless is in april 2017 in Tetem te zien, in het kader van Tetem’s programmalijn Living together with strangers.

Over een tijdsbestek van vier jaar heb ik samen met achttien collega-kunstenaars 61 ongedocumenteerde vluchtelingen vereeuwigd in hout gesneden portretten. Met het doel een papieren monument op te werpen, door deze portretten in grote getale af te drukken en rond te plakken door Nederlandse steden.

Dit alles begon als een workshops op uitnodiging van vluchtelingen collectief We are here. Om de ongedocumenteerden, die niet mogen werken, een vorm van expressie te geven en meer zichtbaarheid voor hun situatie te genereren. Later groeide het project uit tot een gemeenschappelijke artistieke inspanning. Om aandacht en warmte te geven aan gezichten die normaal enkel onpersoonlijk, bijna industrieel worden verwerkt.

Pogingen tot verbinding
Zoals in al mijn projecten probeer ik bruggen te slaan. In dit geval door kunstenaars te inspireren hun werk sociaal in te zetten door een relatie met de ongedocumenteerden aan te gaan. Daarnaast wil ik ook een brug slaan tussen de alledaagse realiteit: Nederlandse bewoners en de buitenstaanders, de vreemdelingen die tussen wal en schip zitten. In limbo, niet teruggestuurd kunnen worden, maar ook geen status kunnen krijgen. Wiens leven op pauze lijkt te staan, omdat ze geen baan hebben, laat staan een carrière of een huishouden op kunnen bouwen.

De moraal van het beeld
Dit verhaal wil ik niet nadrukkelijk moralistisch vertellen, ik wil de stad opfleuren met schone portretten. Ik wil vraagtekens opwerpen: Wie zijn die koppen? Wat is het verhaal achter deze portretten? Ik wil een paard van Troje bouwen, opdat men nieuwsgierig raakt naar deze ambachtelijk gesneden gezichten en later via gerucht hoort wat voor verhaal er achter schuilt. Zo moet het Monument uitgroeien tot een internationaal gedenkteken.

De potentie van de publieke ruimte
Het mooie van publiekelijk werken is dat vreemden je werk tegenkomen en er mee aan de haal gaan. Ik ontvang veel reacties. Deze week schreef een docente uit Spanje me of ze het papieren monument als lesmateriaal mag gebruiken, om dit onderwerp op een frisse manier bij haar leerlingen aan te snijden. Zulke reacties geven me het signaal dat het kunstwerk z’n werk doet.

Bruggen als leidraad, soms absurd, soms eenduidig
In eerste instantie is Het papieren monument in haar intentie eenduidig en daarmee voelt het project, voor mijzelf, als een buitenbeentje tussen mijn andere projecten: het aanbieden van Een dag gratis hulp aan alle Amsterdammers, het oprichten van Monumenten voor prima mensen en Wilderswebwinkel.nl. Echter, al mijn projecten gaan over het slaan van bruggen, het aangaan van nieuwe relaties, nieuwe groeperingen contacteren. Soms absurdistisch en ambivalent, soms poëtisch.

De projecten beginnen met het maken van een persoonlijke brug. Daaropvolgend hoop ik mijn publiek - met mijn performatieve en publiekelijke experimenten - te inspireren tot een poëtische vorm van engagement: als een lichte revolte tegen het normale, het alledaagse en het lineaire. Geen toeschouwer van het leven zijn, maar middels interventies nieuwe handvatten maken en nieuwe contacten leggen.

Mocht je Het papieren monument in je eigen omgeving op willen richten, kom dan naar Tetem, haal daar de gratis poster-set en plak, nagel of tape de portretten rond!

~ geschreven door Domenique Himmelsbach de Vries

Vorige blogs

Een brug bouwen over het ‘zwarte gat’

In mijn vorige blog voor Tetem beschreef ik hoe ik balanceerde rond het beruchte ‘zwarte gat na de kunstacademie’. Het is een treffende benaming voor de problematiek van een beginnend kunstenaar. Na je opleiding moet je zelf je weg zien te vinden binnen de harde wereld van de kunst. Dat is niet eenvoudig, voor je gevoel tast je dan ook al snel […]

Welke toekomst willen we eigenlijk?

Wist je dat de Belastingdienst controleert of je je aangifte wel goed invult en dat doet d.m.v. van categorieën? Je valt in zo’n categorie op basis van je postcode, maar bijvoorbeeld ook door het aantal negatieve Tweets dat je stuurt. Ikzelf vond Twitter altijd een heerlijke manier om ongegeneerd mijn hart te luchten als de trein naar Enschede weer eens […]